De Demervallei vormt ter hoogte van Herk-de-Stad, Lummen, Halen en Diest een natuurlijke kom waarin verschillende beken uit Limburg en Vlaams-Brabant samenvloeien. Ze vormen een weids overstromingslandschap, bijna uniek in Vlaanderen. De graslanden werden jaar na jaar gehooid. Dit leverde een unieke planten- en dierenrijkdom op.

Eeuwenlang probeerde de mens het water te beheersen met afwateringssystemen, grachten en dijken. Vanaf de 17e eeuw werden sommige waterlopen verlegd of uitgediept om het water sneller af te voeren en de vallei relatief droog te houden voor intensieve landbouw. Door deze ingrepen en later het aanplanten van populierenbossen voor houtproductie ging het unieke landschap deels verloren en door zandwinning ontstond het Schulensmeer. De kans op overstromingen en verdroging namen toe. Om wateroverlast te vermijden werden vanaf de jaren 1980 in het Schulensbroek en het Webbekoms-broek gecontroleerde overstromingsgebieden aangelegd. In september 2022 werden in het Schulensbroek op 8 meter diepte voor werpen ontdekt die wijzen op een bewoning door Neanderthalers (110.000 jaar geleden) en Homo Sapiens (32.000 jaar terug). Meteen de oudste gekende nederzettingen in Vlaanderen.